Joan Derk naar Nederland!
24 november 2010
De beeldengroep bij Museo Pietro Canonica
Hij was Nederlands eerste strijder voor de rechten van de mens; dat wist ik. Maar dat er een marmeren praalgraf voor hem bestaat, dat verpietert in de open lucht naast een obscuur museum in Rome – daarvan had ik geen idee.
Het gaat over Joan Derk van der Capellen tot den Pol (1741-1784), een edelman uit Zwolle. Hij leefde in roerige tijden: in Amerika Revolutie, in Frankrijk broeide het, en hier in Nederland streden Patriotten (democraten) tegen de aanhangers van Oranje. Van der Capellen schreef een vlammend manifest, Aan het volk van Nederland. Toen hij plotseling stierf, brachten zijn bewonderaars f 45.000 – een fortuin! – bij elkaar voor een grafmonument, om in de Grote Kerk in Zwolle te plaatsen. De Italiaanse beeldhouwer Ceracchi kreeg de opdracht en ging aan het werk. Hij was klaar in 1789 – een nogal onrustig jaar in Europa. In Nederland kon je maar beter geen democraat zijn.
De beeldengroep – Van der Capellen zelf, de Nederlandse Leeuw, Vrouwe Justitia en Vrouwe Overijssel – was keurig betaald, maar bleef voorlopig in Rome. In 1845 verpatsten Ceracchis erfgenamen hem aan prins Borghese, wiens naam voortleeft in het Borghese-museum en de bijbehorende tuinen.
Sinds twee jaar worden op initiatief van de regionale krant de Stentor pogingen ondernomen om de beelden naar Nederland te krijgen. Wat een krankzinnig land is dit toch, dat dat niet al lang is gebeurd! Maar ja, Joan Derk was tegen het huis van Oranje, en dan begin je hier te lande nog steeds niet veel.