Emanuel de Witte

11 januari 2018

Op de Emanuel de Witte-tentoonstelling in Alkmaar bleef ik lang hangen bij dit schilderij: een dure – een héél dure – familie in een interieur. (Klik even op deze grotere versie dan ik op mijn eigen website kan tonen.) Op de achtergrond aan de muur hangt… een Emanuel de Witte, het soort werk waarmee hij roem verwierf, een kerkinterieur. Een soort Droste-effect. Zou ooit een schilder dat eerder hebben gedaan? Niet in die tijd, zou ik denken.
Misschien was dat schilderij wel een eerdere opdracht aan De Witte geweest van de vriendelijke dikke mijnheer in zijn krappe jas, die wat druiven aanneemt van zijn dochtertje. Haar kleren zijn, net als die van haar moeder, van een onvoorstelbare luxe, van zijde, geborduurd, en met die linten rond de mouwen en de rokken in laagjes. De moeder heeft een mantille van batist met kant om haar schouders, zo fijn dat hij half doorschijnend is.
Alles ademt hier weelde en rust, ondanks het drukke behang, dat goudleer moet zijn. Helemaal rechts, onder de spiegel, staat een boeket in een glazen vaas dat bijna verdwijnt in dat behang – opnieuw iets dat ongewoon is in deze tijd. Het is meer iets voor Edouard Vuillard, die betoverende post-impressionist. Emanuel de Witte had een luikje naar de toekomst, lijkt het.