Leren onderbroeken

14 december 2024

“Kerkelijke gewaden” – wat een lange-tandenwoord, een braaf verplicht nummer voor de textielfreak– dacht ik een jaar geleden. Maar eenmaal in het Museum Catharijneconvent, bleek daar een allerprachtigste tentoonstelling aan het onderwerp gewijd, met oogverblindende stoffen, die soms eerst voor dure japonnen waren gebruikt, en vervolgens in de kerk een tweede leven kregen als koorkap of kazuifel.
Nu staat in het Jaarboek Kostuum 2024 een artikel over de inrichting en context van diezelfde tentoonstelling. Ook dit verhaal blijkt boeiende materie te zijn – met als neveneffect het spectaculair mooie omslag van het Jaarboek. Het toont een detail van een 18^de-eeuws, roze priestergewaad dat daarvóór, omstreeks 1770, de gestalte van een rijke vrouw had gesierd als robe à la française. En toen hoorde je nog niemand over gender switching.

Het Jaarboek Kostuum is het sprekende bewijs voor de bloei van een tak van wetenschap die een halve eeuw geleden door geen rechtgeaard historicus serieus werd genomen. Twaalf artikelen bestrijken vier eeuwen kostuumgeschiedenis, van zeventiende-eeuwse onderbroeken (zeelieden droegen ze van leer!) tot de wederwaardigheden van een joods modehuis dat in de 20^ste eeuw de Haagse chic van couture voorzag. Historisch speurwerk en grappige vondsten, grote lijnen en een vleug nostalgie buitelen over elkaar heen.