Schaamhaar

10 april 2023

In het Frans bestaan twee verschillende woorden voor haar: cheveux (wat op je hoofd groeit) en poil (lichaamsbeharing, en ook vacht bij dieren). Gek dat wij dat niet hebben, want het is inderdaad een belangrijk onderscheid.

Hoewel ons woord ‘schaamhaar’ natuurlijk ook prachtig is. Het groeit alleen op die ene plek – terwijl er ook over andere haren veel schaamte mogelijk is: haar dat op de verkeerde plaats groeit, haar dat te dun is of uitvalt, haar dat kroest, of vettig piekt.
Ons haar zit nu eenmaal dicht op onze ziel. Het leed van mannen die te vroeg kaal worden valt in het niet bij dat van vrouwen die hetzelfde overkomt. Mensen met zichtbaar geverfde haren, vrouwen met snorren, onhandige toepetjes – het roept bij de medemens een wreed soort medelijden op. En dat terwijl de culturele verschillen enorm zijn. Het hoge, haarloze voorhoofd van koningin Margarethe van Denemarken doet denken aan vrouwenportretten uit de late middeleeuwen, toen dat een schoonheidsideaal was, maar in moderne ogen heeft het ook iets schrikwekkends.
Dat vrouwen tegenwoordig massaal hun schaamhaar bijsnoeien (het wollige vachtje waar Rudy Kousbroek ooit zo liefdevol over schreef) past nauwelijks in mijn kop, net als het feit dat mannen hun borsthaar scheren – hoe is het mogelijk? Maar ja, alles is mogelijk. In het Musée des Arts Décoratifs in Parijs is nu een tentoonstelling Des cheveux et des poils. Ik moet naar Parijs.